Filozofia bezpieczeństwa

Bezpośredni kontakt z nauczycielem podczas wykładu 15 godzin

Bezpośredni kontakt z nauczycielem podczas ćwiczeń 15 godzin

Bezpośredni kontakt z nauczycielem podczas konsultacji 8 godzin

Przygotowanie do kolokwium 10 godzin

Przestudiowanie zadanej literatury 12 godzin

Przygotowanie referatu/prezentacji 5 godzin

Przygotowanie do udziału w dyskusji 8 godzin

Kolokwium zaliczeniowe 2 godziny

Sumaryczne obciążenie pracą studenta 75 godzin

Punkty ECTS za przedmiot 3 ECTS

Wykład monograficzny z elementami dyskusji, esej, dyskusja.

obowiązkowy

Podstawowy

Wiedza:

W01 – weryfikacja efektu w formie kolokwium końcowego, prezentacji (referatu) oraz eseju

Umiejętności:

U01– weryfikacja efektu w formie eseju oraz ocena udziału w dyskusji

Kompetencje społeczne:

K_01 – weryfikacja efektu w formie dyskusji

Treści kształcenia podbudowane wiedzą z języka polskiego, wiedzy o kulturze i historii z poziomu szkoły średniej.

Przedmioty wprowadzające: filozofia, wiedza o państwie i prawie, najnowsza historia świata, teorie wojenne.

Zdobycie przez studentów wiedzy na temat genezy, istoty i współczesnego stanu filozofii bezpieczeństwa.

Nabycie umiejętności samodzielnej oceny historycznych i współczesnych teorii koncepcji bezpieczeństwa strukturalnego i personalnego.

WYKŁAD:

1. Filozofia bezpieczeństwa jako dział przedmiotowy filozofii:

• miejsce filozofii bezpieczeństwa pośród innych działów przedmiotowych filozofii;

• źródła, definicje, przedmiot i struktura filozofii bezpieczeństwa;

• zadania i funkcje filozofii bezpieczeństwa.

2. Polskie koncepcje bezpieczeństwa, wojny i pokoju w okresie Średniowiecza i Renesansu:

• początki polskiej myśli polemologicznej i irenologicznej;

• dorobek krakowskiej szkoły prawa narodów – Stanisław ze Skarbimierza, Paweł Włodkowic z Brudzewa;

• Andrzej Frycz Modrzewski i Arianie Polscy o wojnie, pokoju i bezpieczeństwie.

3. Polska myśl irenologiczna i polemologiczna czasów Oświecenia i pierwszej połowy XIX wieku:

• dorobek myślicieli oświeceniowych – Stanisława Leszczyńskiego, Hieronima Stroynowskiego, Józefa Kajetana Skrzetuskiego i Wincentego Skrzetuskiego oraz Hugona Kołłątaja i Stanisława Staszica;

• dorobek myślicieli okresu Romantyzmu – Adama Czartoryskiego, J. M. Hoene-Wrońskiego, W. B. Jastrzębowskiego, A. Cieszkowskiego oraz ks. Piotra Ściegiennego;

• istota i charakter polskich demokratycznych koncepcji wojen i pokoju.

4. Wojna i pokój w poglądach czołowych myślicieli polskich XX wieku:

• zagadnienia wojny i pokoju w humanizmie-kulturalizmie Floriana Znanieckiego;

• problematyka bezpieczeństwa w teorii cywilizacji Feliksa Koniecznego;

• koncepcja „pokoju” i „nie-pokoju” Bolesława Balcerowicza.

5. Bezpieczeństwo, wojna i pokój w tradycji islamu:

• islam jako religia, kultura i cywilizacja;

• poglądy irenologiczne i polemologiczne proroka – Muhammada (Mahometa);

• problemy bezpieczeństwa w Koranie i tradycji muzułmańskiej;

• zasady walki zbrojnej w islamie.

6. Bezpieczeństwo personalne a psychomanipulacje:

• charakterystyka kategorii – „manipulacje” i „psychomanipulacje”;

• zasady manipulacji (wpływania na innych);

• techniki psychomanipulacji;

• techniki radzenia sobie z psychomanipulacjami;

• psychomanipulacje w polityce.

ĆWICZENIA:

1. Problematyka wojen i pokoju w myśli starożytnej Grecji:

• indywidualny etos walki w „Iliadzie” Homera,

• przysposobienie do pokoju poprzez pracę w „Pracach i dniach” Hezjoda,

• Hippiasz z Elidy: kosmopolityczna koncepcja pokoju,

• Platon: wojna jako środek do pokoju,

• Arystoteles: państwo gwarantem sprawiedliwości,

• stoicy i epikurejczycy o bezpieczeństwie, wojnie i pokoju.

2. Myśl polemologiczna i irenologiczna w filozofii starożytnego Rzymu:

• Cyceron i jego koncepcja „nienasyconych żądz”,

• pokój wewnętrzny w filozofii stoickiej (Marek Aureliusz, Seneka).

3. Koncepcje wojny i pokoju w myśli chrześcijańskiej:

• radykalny pacyfizm myślicieli wczesnochrześcijańskich (Tertulian, Orygenes, Laktancjusz),

• wojny rodzą się z dążenia do pokoju, czyli „mroki życia społecznego” w filozofii św. Augustyna,

• koncepcja bezpieczeństwa, wojen sprawiedliwych i niesprawiedliwych według św. Tomasza z Akwinu.

4. Myśl polemologiczna i irenologiczna czasów nowożytnych (Odrodzenie i wiek XVII):

• problemy wojny, pokoju i bezpieczeństwa w myśli politycznej N. Machiavellego,

• wielcy utopiści nowożytni o wojnie i pokoju: budowa nowego społeczeństwa warunkiem pokoju (T. Morus, F. Campanella, F. Bacon),

• myśl polemologiczna i irenologiczna J. Bodina, T. Hobbesa i H. Grotiusa.

5. Problematyka irenologiczna i polemologiczna w okresie Oświecenia:

• filozofia brytyjska: umowa społeczna i zasada użyteczności gwarancją porządku i pokoju (J. Locke, D. Hume, J. Bentham),

• filozofia francuska: równość i wolność jednostek podstawą społeczeństwa prawa i moralności (Wolter, J. J. Rousseau, K. Helwecjusz),

• filozofia niemiecka: „być to tyle co działać” – rozumna organizacja społeczeństwa drogą do szczęścia i bezpieczeństwa (G. E. Leasing, J. G. Herder, I. Kant).

6. Wojna, pokój i bezpieczeństwo w wybranych kierunkach filozofii współczesnej:

• pacyfizm i koncepcja państwa światowego w filozofii Bertranda Russella,

• problemy bezpieczeństwa w psychoanalizie i neopsychoanalizie: człowiek na moralnym rozdrożu (Z. Freud, E. Fromm, K. Horney),

• problemy wojny, pokoju i bezpieczeństwa w egzystencjalizmie (K. Jaspers, J. P. Sartre, A. Camus) i personalizmie chrześcijańskim (E. Mounier, J. Maritain, P. T. de Chardin).

1. K. Drabik, Zagadnienia ontologiczne wojny, bezpieczeństwa i pokoju w poglądach wybranych myślicieli, Warszawa 2011.

2. Z. Kuderowicz, Filozofia o szansach pokoju. Problemy wojny i pokoju w filozofii XX wieku, Białystok 1995.

3. R. Rosa, M. Lipińska-Rzeszutek, M. Kubiak, Filozofia bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego. Tradycja. Współczesność. Nowe wyzwania, Siedlce 2007.

4. W. Rechlewicz. Elementy filozofii bezpieczeństwa, Warszawa 2013.

5. R. Rosa, Filozofia bezpieczeństwa, Warszawa 1995.

6. J. Świniarski, O naturze bezpieczeństwa, Warszawa-Pruszków 1997.

7. S. Koziej, Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Toruń 2006.

8. Bezpieczeństwo międzynarodowe czasu przemian (pod red. R. Kuźniara i Z. Lachowskiego), Warszawa 2003.

9. R. Rosa, Filozofia i edukacja do bezpieczeństwa, Siedlce 1998 i kolejne wyd.

10. H. Münkler, Wojny naszych czasów, Kraków 2004.

11. Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, (pr. zb.) Warszawa 2006.

Efekt uczenia się: WIEDZA

Student zna i rozumie na poziomie zaawansowanym terminy i pojęcia z zakresu filozofii bezpieczeństwa. Zna główne nurty w filozofii bezpieczeństwa, zna uwarunkowania bezpieczeństwa w poszczególnych epokach historycznych. Posiada pogłębioną wiedzę na temat zasad i norm etycznych w zakresie bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego.

Efekt uczenia się: UMIEJĘTNOŚCI

Redaguje samodzielnie esej filozoficzny, gdzie identyfikuje najważniejsze zagrożenia, szanse i wyzwania współczesnego świata, odnosząc je do poznanych koncepcji filozofii bezpieczeństwa. W trakcie pracy krytycznie odnosi się do pracy własnej, jak i prac innych studentów

Efekt uczenia się: KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Krytycznie podchodzi zarówno do efektów własnej pracy, jak i wyników badań innych osób. Potrafi zająć stanowisko wobec problemów i dylematów pojawiających się w filozofii bezpieczeństwa.

Studenci uzyskają zaliczenie na podstawie ich pracy w ciągu całego semestru.

Pod uwagę są brane:

• aktywność w trakcie zajęć (przygotowanie i udział w dyskusji) – 10% oceny;

• praca w grupach – 15% oceny

• przygotowanie referatu/prezentacji – 20% oceny

• przygotowanie eseju tematycznie związanego z zagadnieniami poruszanymi na zajęciach – 20% oceny;

• kolokwium – 35% oceny

Obowiązuje następująca skala ocen:

• 0-50% − niedostateczna (2,0)

• 51-60% − dostateczna (3,0)

• 61-70% − dostateczna plus (3,5)

• 71-80% − dobra (4,0)

• 81-90% − dobra plus (4,5)

• 91-100% − bardzo dobra (5,0).

Sposób uzyskania punktów:

1. aktywny udział w zajęciach – max. 30 pkt.

2. pisemna praca semestralna – max. 60 pkt

Spełnienie wszystkich warunków pozwala na uzyskanie pozytywnej oceny.